Open brief van de Onafhankelijke Vakbond voor Spoorwegpersoneel
Geachte Minister van Transport, Minister van Volksgezondheid, Regering
Geachte directie van de Belgische Spoorwegen,
Met stijgende verbazing slaat het spoorpersoneel gade hoe de politiek haar absurditeiten aan het spoor opdringt. De hypocrisie wordt zelfs nog nauwelijks verborgen.
De voorbije twintig jaar heeft de regering de opdracht gegeven aan opeenvolgende CEO’s om de NMBS draaiende te houden met almaar minder middelen. Eerst werden deze loodgieters (de CEO’s dus) gevraagd om het robuust leidingsysteem die de Belgische Spoorwegen vormden in drie delen op te splitsen. Bizar, maar geen vragen bij stellen. Vervolgens werd verwacht om de toevoer van vers water te versmallen en de afvoer (de kaderfuncties) almaar te verbreden. Niet zelden werden wat nieuwe leidingen getrokken, die nergens op uitkwamen.
We kunnen hier de vergelijking met het sanitair net nog even blijven maken, maar het feit is dat de loodgieter zonet geklaagd heeft dat ze de druk niet kan verhogen omdat de koppelingen die ondanks alles het geheel nog min of meer bij elkaar weten te houden -het personeel- de druk niet meer aankunnen. En dat signaal is bij de politiek -die als vanouds beslissingen neemt gespeend van enige kennis ter zake- in dovemansoren gevallen.
Als de directie met de personeelsvertegenwoordigers “nieuwe inspanningen en uitdagingen” komt bespreken, dan mag het zeker gezegd worden dat we vandaag vanuit een bedrijf vertrekken waar elke gezonde marge om extraatjes te leveren al enkele jaren geleden werd opgeofferd op het altaar van de besparingen. Er wordt vaak gezegd dat bij de werkende bevolking de rek eruit is als het covid-maatregelen betreft, zeker bij het essentieel personeel dat al sinds het begin van deze crisis onafgebroken aan de slag is. Een draad die al gespannen staat, kan men niet verder meer uitrekken. En dat merken we ook onder het personeel.
Binnen de NMBS vragen veel collega’s zich af of de groep experten zich ooit al wel eens heeft gebogen over de veiligheid in de treinen en stations. Of mocht dat niet? Met de huidige maatregelen mag een gemiddelde treinwagon meer mensen vervoeren dan er tegelijk in een gigantische meubelwinkel aanwezig mogen zijn. Soms is dat rijtuig ongekoeld of werkt de verluchting niet goed, terwijl de zomerhitte en bijhorende zweetpartijen met rasse schreden naderen. Sanitair in de stations is vaak niet vrij toegankelijk. Alcoholgel vind je er zelden, terwijl je er in de gemiddelde winkel niet omheen kan. Treinen waarvan de opvangbakken van de toiletten vol zitten zodat het toilet niet meer gebruikt kan worden, blijven tegen de regels in ingezet worden. Bepaalde studenten- en pendeltreinen zitten al maanden overvol. Maar de politiek hield de ogen al die tijd gesloten. Onze brief waarin we deze toestanden eerder aankaarten, werd met een standaardmail of zelfs helemaal niet beantwoord.
Hier bestaat maar één woord voor: HYPOCRIET!
Overvolle treinen zijn enkel maar een probleem als ze richting kust gaan. Andere bestemmingen, of de terugrit van de kust naar het binnenland blijken immers Covid-vrij te zijn. Het personeel doorziet dan ook de leugen. Dit draait allerminst over het beschermen van de bevolking en de reiziger tegen Covid. Een aantal kustburgemeesters aanvaardt simpelweg geen plebs op het strand zolang ze er toch niets aan kunnen verdienen, zolang de horeca en plaatselijke middenstand gesloten blijft.
En daarvoor moeten de NMBS en het spoorpersoneel zich in hele en halve bochten wringen om het raamzitten te organiseren, en maatregel die door het boordpersoneel afgedwongen noch gecontroleerd kan worden, en zonder enige twijfel aanleiding zal geven tot een verdere stijging van de agressie
We zagen afgelopen dagen in het Terkamerenbos dat een heuse troepenmacht met agenten te paard en waterkanonnen nodig was om een meute jongeren, de maatregelen beu, in toom te houden. Dezelfde jongeren houden sinds enige tijd ook huis op onze treinen en in onze stations. Het reeds structureel onderbemand stations- en veiligheidspersoneel dreigt te worden geconfronteerd met situaties die het onmogelijk kan beheersen en regels die het onmogelijk kan handhaven.
Dat personeel werkt ondertussen al een jaar in moeilijke omstandigheden en zit er compleet door. Al een jaar beweert de directie dat er géén probleem is met volle treinen en de kans op besmetting, en verschuilt ze zich achter de lakse maatregelen die de overheid voor het openbaar vervoer heeft ingesteld. Mensen moeten immers op hun werk geraken, de economie moet blijven draaien.
Die regels bevatten géén social distancing op de trein, géén alcoholische gel voorzien voor reizigers, mondmasker màg uit om te eten, ook op een volle trein, en het controleren van tickets mag blijven voortgaan. We kunnen die zaken aankaarten in allerhande veiligheidscomités, geluisterd wordt er niet.
Vragen wij om de treinen dan maar met 100% bezetting te laten rijden naar de kust? Neen. We vragen om realistische oplossingen, in samenspraak met de NMBS en het personeel. Oplossingen die controleerbaar en afdwingbaar zijn, zonder extra druk op het spoorpersoneel te leggen. Het personeel is immers niet bereid om dwaze inspanningen te leveren voor het gezaag en geklaag van enkele kustburgemeesters. Stop de idiotie van eerst iedereen gratis tickets toe te stoppen en dan te klagen dat de door de politiek kapot bespaarde NMBS de enorme reizigersflux niet verwerkt krijgt. Ook dat is hypocriet.
Tot slot: de CEO vroeg om extra capaciteit. Daarmee bedoelde ze wellicht niet -zoals een politicus opperde- dat de evenementensector maar moet ingeschakeld worden om een paar duizend wachtende mensen in een station wat afleiding te bieden. Wat moet die evenementensector doen? Bart Peeters laten optreden op spoor elf in Brussel-Zuid? Moeten we ons niet afvragen hoe we de reizigers veilig en gezond op hun bestemming krijgen in plaats van hoe we hen kunnen laten wachten?
We lazen eveneens in de media dat Thalys staatssteun vraagt om te kunnen overleven. Hun treinstellen staan reeds een jaar roest te vergaren in de wijkbundels van Brussel omdat het internationaal vervoer grotendeels tot stilstand is gekomen. Het personeel moet wachten tot de crisis voorbij is en leeft in onzekere omstandigheden.
Geen enkele politicus hoorden we het idee opperen dat dàt materieel en personeel wel eens aardig van pas zou kunnen komen om de massa reizigers op hun bestemming te krijgen. Waarom trouwens geen stap verder gaan, en Thalys volledig hernationaliseren en integreren in het huidige aanbod. Het is crisis nietwaar, en dat vraagt om uitzonderlijke maatregelen. Geen absurde raamregels, maar oplossingen. Geen hersenspinsels die lijken ontsproten uit het brein van een oude man terwijl hij uit zijn eigen raam naar zijn prachtige tuin staarde, maar echt doordachte oplossingen.
We waarschuwen de regering. Het gevoel van het personeel is op heel korte tijd van kritisch en bezorgd naar verontwaardigd en boos geëvolueerd. Maar toch zal u wellicht weer over elkaar heen struikelen in het uiten van uw verontwaardiging wanneer het personeel uw grillen niet langer accepteert en overgaat tot actie. Ook dat noemen we hypocrisie.
