De NMBS wil dat het treinbegeleidingspersoneel haar controletaken hervat. In eerste instantie op vrijwillige basis, maar het leidt geen twijfel dat dit binnen afzienbare tijd opnieuw een verplicht onderdeel van het takenpakket zal worden.
Het dynamisch risicobeheersysteem vereist dat het hervatten van de controles onderhevig is aan een risicoanalyse. Wat echter voor een risicoanalyse moet doorgaan, staat zo ver van de realiteit van het terrein dat het haast lachwekkend wordt. De voorgestelde manier van werken is bovendien absoluut niet realistisch op grote schaal.
De analyse rept met geen woord over in welke mate het risico op besmetting met CoViD-19 verhoogt bij hervatting van de controles, zeker in treinen die elke week voller en voller zitten en niet alleen maar voor essentiële verplaatsingen gebruikt worden, getuige onder meer het plan van de regering om gratis treinritten uit te delen. De vereiste dat treinen maar een bezettingsgraad van 40% mogen hebben, is zo plots verdwenen als ze verschenen is. Ook over het werken met een mondmasker of buff in periodes van grote hitte wordt met geen woord gerept.
Uit de analyse zou eveneens blijken dat in 90 procent van de incidenten met reizigers bijstand verleend kan worden door Securail of de lokale politie. Men heeft echter wel de periode waarin er nauwelijks reizigers waren en er geen controles werden uitgevoerd, en er dus ook nauwelijks vragen tot bijstand waren, als maatstaf genomen.
Het aantal agressies tegenover treinbegeleiding heeft de afgelopen weken een historisch laagtepunt bereikt, en dat zal nu volledig teniet gedaan worden. Dat controles steeds een inherent risico op agressie met zich meebrengen, is een realiteit die we erkennen. De NMBS lijkt echter geen enkele voorzorgsmaatregel te hebben genomen om dit risico te beperken, bijvoorbeeld door het boordtarief uit te zetten. Ook het idee dat een treinbegeleider zich te allen tijde kan terugtrekken uit een situatie voordat deze escaleert, is een waanbeeld. Ondertussen blijven de automaten onbetrouwbaar, veiligheidsdiensten onderbemand, en ook de toestellen van de treinbegeleiders ontoereikend.
Daarenboven werden ook de spelregels voor het sociaal overleg niet gerespecteerd. De lokale comités voor preventie en welzijn op het werk (CPBW’s), waarin ook de treinbegeleiders zetelen die verkozen werden om jullie te vertegenwoordigen, dienden ons inziens betrokken te worden bij deze risicoanalyse. De mensen in dit comité staan met hun voeten in de praktijk en enkel zij kunnen dergelijke risicoanalyse op haar waarde beoordelen.
De NMBS koos er echter voor om deze risicoanalyse -die niet meer bleek te zijn dan een samenvatting in Powerpoint- te presenteren op het bedrijfscomité PBW, een overkoepelend orgaan waarin afgevaardigden uit alle beroepscategorieën zitten binnen de NMBS, en waardoor de CPBW’s volledig buiten spel werden gezet. Naar onze mening een duidelijke inbreuk op de welzijnswetgeving, te meer daar onze organisatie de analyse pas de avond voor het bedrijfscomité CPW doorging mocht ontvangen, en dus onmogelijk een grondige analyse kon maken voor de vergadering.
Hoewel op het bedrijfscomité alle syndicale organisaties negatief adviseerden over het hervatten van de controles, koos de NMBS ervoor haar plan door te zetten, zonder verdere motivering of aanpassingen.
We kunnen ons niet van de indruk ontdoen dat de NMBS de Corona-problematiek louter mathematisch benadert, en het aanvaardbaar acht dat een zeker aantal treinbegeleiders de ziekte oplopen, zo lang het beschikbare kader maar groot genoeg blijft om de continuïteit van de dienst te verzekeren.
Op zich is de OVS niet tegen het hervatten van de controles, maar enkel indien dit in de meest veilige omstandigheden kan gebeuren, zowel wat het beperken van het risico op besmetting met CoViD-19 betreft, als het beperken van het risico op agressie.
Aan deze voorwaarden wordt momenteel allerminst voldaan. We zien ons dan ook genoodzaakt om dit plan in deze fase van de pandemie volledig te verwerpen, en roepen alle treinbegeleiders op om zichzelf -en bij uitbreiding hun familie, vrienden en collega’s- niet onnodig bloot te stellen aan deze risico’s. Ondertussen bekijken we welke verdere stappen we kunnen ondernemen, al dan niet in samenspraak met de FOD WASO.
“Veiligheid boven alles!” was ooit het motto van onze maatschappij, een motto dat reeds lang vergeten lijkt te zijn.
